Hereketli dizaýn

Hereketli dizaýn häzirki wagtda media, rek­lama, dizaýn pudaklarynyň aýrylmaz bir bölegi boldy. Bu günki esasy temamyz bol­ sa, geljegiň möhüm hünäri diýip boljak şol hereketli dizaýn barada bolar.

Hereketli dizaýn (Motion design) — adyndan hem belli bolşy ýaly, grafikanyň hereket etmek hadysasy. Ýagny grafikanyň boşluk we wagt esasynda hereket edip baş­ lamagy, grafikany täze multimedia dereje­ sine çykardy we oňa hereketli dizaýn ýa­da hereketli grafika dizaýny diýip at berildi. Şu ýerde animasiýa bilen hereketli dizaýnyň tapawudyny belläp geçmek möhüm. Ani­ masiýa diýip, köplenç halatda, bellibir per­ sonažy bolan we şol esasynda gürrüň beril­ ýän hekaýanyň grafiki hereketine aýdylýar. Hereketli dizaýn diýip, abstrakt we merkezi nokadynda bir personaž bolmadyk grafika­ laryň hereketlerine aýdylýar.

XX asyryň ortalaryna çenli grafika öz funksiýasyny we estetikasyny hereketsiz, ýagny durnukly görnüşde ýerine ýetirýärdi. 1960­njy ýyllarda animator Jon Uitniniň geçiren synagynyň netijesinde, grafikalar kompýuter arkaly hereketlendirilip baş­ lanýar we ol täze wizual dil hökmünde kabul edilýär. Ondan soň grafika diýip bol­ jak ähli zady: her dürli şekilleri, ýazgylary, 2D-3D modelleri, foto suratlary, hatda reňkleri hem hereketlendirip başladylar. Şol wagt hem Jon Uitni öz synagyndan çykan netije barada «herekete audio ýaly elementleri goşmak, ony has täsirli eder» diýip aýdýar.

Jon Uitniniň şol synagyndan soňra gra­ fika öňküsinden has üýtgeşik şekil alyp başlady, wizual efektleriň, animasiýalaryň we käbir kino tehnikalaryň esasynda ýeri­ ne ýetirilýän hereketli dizaýnyň tomaşaça ýetirýän täsiri hem artdy. Hereketli dizaýn adaty grafikadan maglumaty has düşnükli, ýeňil ýetirip, şol birwagtyň özünde gyzykly, özüneçekiji etdi. Netijede bolsa, hereketli dizaýn häzirki zaman kinolaryň titrlerinden başlap, wideo klipleriň, teleýaýlymlaryň we gepleşikleriň, kompýuter oýunlaryň, rek­ lamalaryň, web sahypalaryň, wideo arkaly tanyşdyrylyşlaryň we ýene­de birnäçe dürli­ dürli interaktiw tehnologiýalaryň aýrylmaz bölegine öwrüldi.

Käbir wideolarda ýerine ýetirilýän here­ ketler nähili ýeňil, ýönekeý ýaly görünýä­ nem bolsa, hereketli dizaýnda asyl mesele hiç kimiň başarmaýan, aýratyn täsirli efek­ ti däldigine ünsüňizi çekesim gelýär. Here­ ketli dizaýn özüniň köküni grafik dizaýnyň we hereketli surat, ýagny kino dünýäsinden alyp gaýdanlygy sebäpli, şolaryň binýatlyk aýratynlyklaryna esaslanýar. Bu diýmek, he­ reketli dizaýny özüneçekiji edýän zat onuň çylşyrymlylygy däl­de, örän inçe, sünnäle­ nip dokalýan ritminde. Şol sünnälenip taý­ ýarlanan ritm hem netijede biziň gözümize hereketiň ajaýyp lezzetini berýär.

Geçen ýyl biz — «Belli» studiýanyň hü­ närmenleri bolup, Rotterdamda geçirilen «AGI Open» atly halkara grafika dizaýn bile­ leşigine gatnaşdyk we grafika dizaýny, here­ketli dizaýn pudagynda dünýäniň öňdeba­ryjylary bilen tanşyp, olaryň leksiýalaryny diňledik. Şonda amsterdamly bir studiýanyň ýerine ýetirýän hereketli dizaýnlary bi­ ze bu ugra täzeçe seretmäge kömek etdi. Biz, adatça, ilki grafika edip, soňra ony herekete getirýän bolsak, olar ilki saz esasynda kodla­ ma arkaly hereket döredýän ekenler. Soňra şol hereketden hem grafika emele getirýär­ ler. Ony hem Amsterdam Simfoniýasynyň brend grafikasy hökmünde ulanýarlar.

Umuman, häzirki wagtda hereketli di­ zaýna Türkmenistanyň media we dizaýn pudagynda talap uly. Iň bolmanda, öz stu­diýamyzyň adyndan gürlesegem, bizde hä­zirki wagt 2D­3D hereketli dizaýny ýerineýetirýän dizaýnçylar bolsa­da, hereketli di­zaýn boýunça iş ornumyz hemişe açyk dur­ýar. Sebäbi ähli taslamalarymyzda diýenýaly, şu «Esasy tema» rubrikamyzda hem hereketli dizaýnyň berýän gyzygyndan we täsirinden peýdalanmaga çalyşýarys. Mu­ny biziň web sahypamyzda ýa­da beýleki wideo saýtlarda goýýan taslamalarymyz­dan we ýylyň jemi boýunça taýýarlaýan wi­deolarymyzdan hem görüp bilersiňiz. Garaz, wideo we dizaýn hünäri bilen gy­ zyklanýan ýaşlara geljekde has hem gerekli hünär boljak hereketli dizaýny öwrenip baş­ lamagy maslahat berýärin. Her bir hünär­ de bolşy ýaly, onuň hem tehniki tarapyny, ýagny programmasyny öwrenmek kyn däl. Emma sözüň doly manysynda hereketli di­ zaýnçy bolmak üçin yhlas, zähmet we wagt gerek bolýar. Ritm duýgurlygy ýokary bolan we hereketiň berýän gyzygyndan lezzet alýanlar bolsa, has çalt öwrenýärler.

Iň möhüm zat hem hereketli dizaýnyň döredijilik hünäri bolmagydyr. Ondaky giň mümkinçilikler dizaýnçynyň hiç haçan içi­ ni gysdyrmaýar, hatda hereketli dizaýnyň berjek estetikasy dizaýnçyny döredijilik ta­rapdan kämilleşdirip bilýär.